NVWA-controles Allergenenwet: Kennis is beperkt

Communicatie over allergenen in niet-voorverpakte producten

Informatie over allergenen mag schriftelijk of mondeling gegeven worden. De ondernemer kan de informatie op de menukaart of op kaartjes bij de producten in de vitrine zetten. Maar hij mag ook op een bordje vermelden dat klanten of gasten met vragen over allergenen terecht kunnen bij het personeel. De allergeneninformatie moet wel altijd schriftelijk of elektronisch beschikbaar zijn voor het eigen personeel en voor inspecteurs van de NVWA.

In een interview met Paula de Jonge (NVWA) en Marjan van Ravenhorst (Allergenen Consultancy) werd er gesproken over de huidige situatie rond niet-voorverpakte levensmiddelen en de problemen waar ondernemers tegenaan lopen.

Beperkte allergenenkennis

Paula de Jonge, woordvoerder van de NVWA, vertelt over de controle op niet-voorverpakte levensmiddelen, de kennis van ondernemers en sancties.

Vraag: Sinds begin 2021 besteedt de NVWA extra aandacht aan de controle van niet-voorverpakte levensmiddelen. Waarom? Wat betekent dit concreet?
“Sinds eind 2014 is de Warenwetregeling allergeneninformatie niet-voorverpakte levensmiddelen van kracht. Met de brancheorganisaties is afgestemd dat de implementatie hiervan door de brancheorganisaties zelf zal worden aangepakt. In 2016 en 2018 zijn door de NVWA monitorende studies gedaan waaruit bleek dat bij de betrokken bedrijven (horeca, ambachtelijke bedrijven) circa 50% voldeed aan de wettelijke verplichting. Daarop is in overleg met het departement van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) afgesproken dat de NVWA het toezicht op deze Warenwetregeling zal regelen met als doel het nalevingsniveau te verhogen. Door de Covid-19 pandemie is dit uitgesteld tot 2021. Voor de inspecteurs is dit nu toegevoegd als extra onderdeel van het risicogerichte toezicht.”

Vraag: Hoe staat het met de kennis van ondernemers?
“Op basis van de monitorende studies in 2016 en 2018 blijkt dat de kennis over allergenen beperkt is. De verwachting is dat dit nog niet is verbeterd. De NVWA heeft daarom een flyer ontwikkeld met relevante informatie zodat de ondernemer weet wat er gedaan moet worden. Daarnaast kunnen de ondernemers ook bij hun brancheorganisaties terecht voor meer informatie. De branchegerichte hygiënecodes geven normen voor het omgaan met allergenen en het voorkomen van kruisbesmetting. Omdat de NVWA nog maar net gestart is met het toezicht zijn er onvoldoende gegevens om vast te kunnen stellen welke informatie ontbreekt bij de ondernemer.”

Vraag: Welke sancties zijn er bij het niet naleven van regels voor niet-voorverpakte levensmiddelen?
“Wanneer er handhavend wordt opgetreden door een inspecteur wegens een overtreding op de allergenenwetgeving, wordt in principe de eerste keer gewaarschuwd. Bij een herinspectie kan een boete opgemaakt worden wanneer de overtreding niet is opgelost.”

'Veel onduidelijkheid over allergenen'

Marjan van Ravenhorst, directeur, consultant en trainer bij Allergenen Consultancy, legt uit hoe het zit met de wetgeving in de praktijk.

Vraag: Welke vragen hebben ondernemers over de wetgeving voor niet-voorverpakte levensmiddelen?
“Er is vooral sprake van onduidelijkheid. Mensen vinden het vaak lastig om te bepalen welke producten vallen onder niet-voorverpakte levensmiddelen. En welke informatie- en etiketteringseisen daar vervolgens bij horen. Niet-voorverpakte producten worden verkocht door horeca en ambachtelijke bedrijven, maar ook door versafdelingen van de supermarkt. De aanvullende wetgeving uit 2014 voor niet-voorverpakte producten heeft geen directe betrekking op de industrie. Sinds de wetgeving van kracht ging in 2014 is er geen handhaving geweest. Mensen waren zich er niet van bewust of dachten “laat maar”. Nu is het een speerpunt van de NVWA.”

Vraag: Waar lopen ondernemers tegenaan? 
“Er worden nog heel veel fouten gemaakt. Mensen vinden het echt moeilijk. Ze herkennen allergenen vaak niet. Ze denken er bij couscous niet aan dat dit tarwe is. En bij gerst denken ze niet aan gluten. Als ze eiwitten in een voedingswaardetabel zien, gaan ze er vanuit dat er kippenei in het product zit. Verder houden ze de informatie vaak niet bij. Ze kopen bijvoorbeeld een ander merk sambal en staan er vervolgens niet bij stil dat deze andere ingrediënten kan bevatten zoals trassi, ofwel garnalenpasta.”

Vraag: Wat zijn volgens jou de belangrijkste aandachtspunten?
“Ondernemers moeten niet te licht denken over allergenen. Ze moeten mensen met allergieën serieus nemen en echt alles uitpluizen. Dit is veel werk. We horen wel eens van horecaondernemers dat ze veel tijd in een melkvrije maaltijd hebben gestoken, maar dat de gast vervolgens toch een kop cappuccino neemt. Het beste kun je vooraf in overleg gaan met de klant over zijn of haar wensen.”

Vraag: Op welke manier kan een bedrijf zijn allergenen het beste bekend maken voor gasten/klanten?
“Dit verschilt per bedrijf. Er mag gekozen worden voor schriftelijke of mondelinge communicatie. Bij sterk gestandaardiseerde bedrijven als McDonald’s kun je met schriftelijke informatie op de website of voorbedrukte flyers of placemats werken. De samenstelling van de producten is namelijk altijd gelijk. Bij bedrijven waar losser gewerkt wordt, en gerechten per keer kunnen verschillen, kan allergeneninformatie beter mondeling worden verstrekt. Er kan ook voor een combinatie gekozen worden. In ziekenhuizen kunnen patiënten vaak zelf kiezen uit producten, bijvoorbeeld bij de inzet van broodserveerwagens. Hiermee worden producten voor ontbijt of lunch, zoals per stuk verpakt beschuit, aan bed aangeboden. Op de kar ligt dan een lijst met de allergenen die op verzoek getoond wordt.”

Vraag: Hoe zit het met kruisbesmetting? 
“Dit is een groot probleem. Het lastige is dat in de wet staat dat je moet vermelden wat er in producten zit, terwijl gasten/klanten juist willen weten wat er niet in zit. De wetgeving vereist niet dat mensen een allergeenvrij of -veilig gerecht of product kunnen krijgen. De wettelijke eisen beperken zich tot het aangeven van allergenen welke als ingrediënt gebruikt zijn. In tegenstelling tot de industrie, gebeurt binnen de horeca veel ad hoc. Er is sprake van veel verschillende producten, vaak bereid in een kleine ruimte. Maatregelen die in de industrie worden toegepast om kruisbesmetting te voorkomen, zoals planning van de productievolgorde en grondige schoonmaak bij een productwissel, zijn praktisch onuitvoerbaar in veel horeca- en ambachtelijke bedrijven. Kruisbesmetting op voorhand uitsluiten is dus bijna onmogelijk. Maar het is wel mogelijk om dat op aanvraag te doen voor een allergische gast of klant. En dat gaat dus verder dan wat de wetgeving vraagt.”

Haal nu je Allergenen Certificaat!
Wil je alles leren over allergenen en hoe je een goed Allergenen Management Systeem kunt opzetten? Wil je weten hoe je de NVWA inspecteur een stap voorblijft? Volg dan nu de Allergenen Video Training! Maak een account aan in de HSN Academy en bekijk de eerste 5 videolessen gratis!

Meer informatie Allergenen Video Training

Bron: VMT.nl